13/7/1261 (Παλαιό Ημερολογιο)
Ο Αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος Ο Ελευθερωτής, ανακτά την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους τους οποίους και εκδιώκει από τα παράλια του Βοσπόρου.
Ο στρατηγός Αλεξιος Στρατηγοπουλος, με στρατό 800 μολις στρατιωτών περιπολουσε στα περίχωρα της Βασιλεύουσας προκειμένου να κατασκοπεύσει και να τρομοκρατήσει τους αμυνόμενους Λατίνους. Ο Μιχαήλ αισθανόμενος την δυσχερή θέση που βρίσκονταν εκείνη την περίοδο οι Λατίνοι, απέστειλε το σώμα του να επιτεθεί επειδή πίστευε ότι αυτό θα γινόταν χωρίς μεγάλες απώλειες και ότι οι ίδιοι οι Λατίνοι ηγεμόνες θα αναγκάζονταν να παραδώσουν την Βασιλεύουσα. Όταν το στρατιωτικό τμήμα με διοικητή τον Αλέξιο Στρατηγόπουλο έφθασε κοντά στην πόλη της Σηλυμβρίας στην Θράκη, αγρότες της περιοχής τον πληροφόρησαν ότι ο λατινικός στρατός και ο ενετικός στόλος της Κωνσταντινουπόλης απουσίαζαν σε μία εκστρατεία κατάληψης του νησιού Δαφνουσία στον Εύξεινο Πόντο την οποία κατείχαν οι Νικαιάτες, σύμφωνα με το σχέδιο αντιπερισπασμού του Μιχαηλ.
Επίσης αναφέρεται ότι κάποιος γεωργός είπε στον στρατηγό της Νίκαιας πως έμενε μέσα στην Πόλη,μπορούσε όμως να βγαίνει κάθε ημέρα για να βόσκει τα ζώα του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία παρέμενε αφύλακτη.
Το ίδιο βράδυ εισήλθε με το στράτευμά του από την Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής και χωρίς να γίνει αντιληπτός σταμάτησε σε μια μονή κοντά στην πύλη, ενώ απέστειλε κάποιους στρατιώτες ως αγγελιοφόρους στην Νίκαια να ανακοινώσουν την καταπληκτική αυτή είδηση. Εν τω μεταξύ, ο στρατηγός με το απόσπασμά του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στους φρουρούς και μετά από κάποιες αψιμαχίες πήρε τον έλεγχο των μεσόγειων τειχών.
Μόλις η εισβολή και η ήττα της φρουράς έγινε ευρέως αντιληπτή, ο Αυτοκράτορας των Λατίνων Βαλδουϊνος Β' μαζί τον Λατίνο Πατριάρχη της Πόλης και τους υπόλοιπους Καθολικούς κατοίκους της, κατέφυγαν στο λιμάνι προσμένοντας με αδημονία τον ενετικό στόλο να επιστρέψει, ελπίζοντας ότι θα επιβιβασθούν σε αυτόν ώστε να μην θανατωθούν ή να αιχμαλωτιστούν. Οι Ενετοί κατέφθασαν εγκαίρως και παρέλαβαν το τρομαγμένο πλήθος. Δεν επέτυχαν όμως τίποτε παραπάνω, αφού οι ενισχύσεις από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας είχαν ήδη φτάσει και διέφυγαν από την θάλασσα αφήνοντας την Πόλη στους Βυζαντινούς
Στις 15 Αυγούστου 1261, ανημερα της Παναγίας, ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος εισήλθε στην πόλη ως ελευθερωτής και στέφθηκε για δεύτερη φορά αυτοκράτορας, αυτή τη φορά χωρίς τον Ιωάννη Δ' που παραγκωνίσθηκε τελείως και λίγο καιρό αργότερα τυφλώθηκε.
Για την απελευθέρωση της πόλης απέκτησε και το προσωνύμιο «δεύτερος Κωνσταντίνος».
Ο Μιχαήλ Η Παλαιολόγος ήταν άριστος στην διπλωματική μηχανορραφία, (βλ. Σικελινοί Εσπερινοί) την υπονομευτική τακτική και την ανατρεπτική συνωμοσία, αλλά συγχρόνως και άνδρας πολυμήχανος, δυνατός, γενναίος και αγωνιστής. Η κατάσταση στην οποία βρήκε την Βασιλεύουσα ήταν πάρα πολύ άσχημη λόγω των λεηλασιών και των βαρβαροτήτων των Φράγκων κατακτητών.
Από το 1204 που η βασιλεύουσα έπεσε στα χέρια των Σταυροφόρων, η αυτοκρατορία της Νίκαιας, ιδρυθήσα υπό του Θεοδώρου Λάσκαρι, κατόρθωσε να κρατήσει ζωντανό τον Ελληνισμό και με υπομονή και επιμονή να σχεδιάσει και πραγματοποιήσει την απελευθέρωση της Κωνσταντινουπόλεως.
Η οικογένεια των Παλαιολόγων, ακολούθησε το Θεόδωρο Α΄ Λάσκαρι στη Νίκαια, στο κράτος της οποίας συνέχισαν να καταλαμβάνουν υψηλά αξιώματα. Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, ως επίτροπος του ανηλίκου Ιωάννη Δ΄ Λάσκαρι, κατόρθωσε να υλοποιήσει το όνειρο των Ρωμιών, ήτοι την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας από τους βαρβάρους Λατίνους!
Δόξα και Τιμή!
Ζήτω το Έθνος!