Για πρώτη φορά αποκαλύπτεται και με επίσημο τρόπο το ναυτικό επεισόδιο με την σύγκρουση των δύο φρεγατών, της «Λήμνος» και της «Κεμάλ Ρέις», μέσα από την επιστολή του πρωθυπουργού προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο πρωθυπουργός αποκαλύπτει ότι οι δύο πλευρές συμφωνήσαν να μην κλιμακωθεί η κατάσταση, καθώς είπαν ότι το περιστατικό της σύγκρουσης των φρεγατών δεν ήταν σκόπιμο.
O Κυριάκος Μητσοτάκης στην επιστολή δηλώνει ότι δεν μπορεί η διεθνής κοινότητα να ανέχεται την παραβατικότητα της Τουρκίας, που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια.
Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός διαμηνύει ότι είναι προσηλωμένος στη συνέχιση του διαλόγου με την Τουρκία.
Η ελληνική πλευρά, όπως γράφει ο πρωθυπουργός, κράτησε το περιστατικό σύγκρουσης φρεγατών, εμπιστευτικό, ωστόσο, αυτό παρουσιάστηκε από τα τούρκικα μέσα και τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο με παραμορφωμένο τρόπο ενώ η Άγκυρα εξέδωσε την επομένη δυο ακόμα ΝAVTEX.
Η επιστολή, την οποία έφερε στη δημοσιότητα ο ανταποκριτής του ΑΝΤ1 στις ΗΠΑ, Θανάσης Τσίτσας, διαβιβάστηκε από τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, προς τον Γενικό Γραμματέα την περασμένη εβδομάδα.
Η επιστολή του Έλληνα πρωθυπουργού προς τον Γ.Γ του ΟΗΕ και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει ως εξής:
“Θα ήθελα να επισημάνω στα Ηνωμένα Έθνη τα ακόλουθα γεγονότα που μας προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Τους τελευταίους μήνες, η Τουρκία, έχει εμπλακεί σε μια σειρά παράνομων και προκλητικών πράξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως μετά την υπογραφή στις 27 Νοεμβρίου 2019, του παράνομου Μνημονίου για τα θαλάσσια σύνορα με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης. Αυτό το μνημόνιο δεν εγκρίθηκε ποτέ από το κοινοβούλιο της Λιβύης, όπως απαιτείται από το άρθρο 8 παράγραφος 2 (f) της Συμφωνίας Skhirat του 2015, και συνήφθη παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες δεν έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα. Επιπλέον, αγνοεί εντελώς την παρουσία των ελληνικών νησιών στην περιοχή.
Ωστόσο, από τις 21 Ιουλίου 2020, έχουμε δει μια μεγάλη κλιμάκωση τουρκικών επιθετικών ενεργειών και ρητορικής που αποτελούν μια ανοιχτή και άνευ προηγουμένου απειλή για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, καθώς και για την ειρήνη και την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.
Πρέπει να τονιστεί ότι, στον πυρήνα των παραπάνω πράξεων, βρίσκεται η πρόθεση της Τουρκίας να στερήσει την Ελλάδα τα εύλογα και νόμιμα κυριαρχικά της δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο, αρνούμενη να αναγνωρίσει τις θαλάσσιες ζώνες των ελληνικών νησιών πέραν των έξι ναυτικών μιλίων χωρικής θάλασσας, κατά κατάφωρη παραβίαση των διατάξεων του διεθνές δικαίου της θάλασσας και της διεθνούς νομολογίας.
Πιο συγκεκριμένα, στις 21 Ιουλίου 2020, η Τουρκία εξέδωσε προειδοποίηση πλοήγησης (NAVTEX) ανακοινώνοντας τη διεξαγωγή σεισμικών δραστηριοτήτων έρευνας από το ερευνητικό πλοίο Oruc Reiς στη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης μιας περιοχής που υπάγεται στα ελληνική δικαιοδοσία, για την περίοδο μεταξύ 21 Ιουλίου και 2 Αυγούστου 2020. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στον συγκεκριμένο τομέα, σύμφωνα με πρόσφατη δήλωση των Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών, Mevlut Cavusoglu, «υπάρχουν αλληλεπικαλυπτόμενες αξιώσεις με την Ελλάδα». Αφού , ωστόσο, η Τουρκία πιστεύει ότι υπάρχουν ανταγωνιστικές δικαιοδοσίες, θα πρέπει επίσης να γνωρίζει ότι έχει σαφή υποχρέωση που απορρέει από καθιερωμένους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας, να διαπραγματευτεί καλή τη πίστει για την επίλυση αυτών των αξιώσεων, εν αναμονή των οποίων θα έπρεπε να απέχουν επίσης από την άσκηση ερευνητικών δραστηριοτήτων υδρογονανθράκων σ’ αυτή τη θαλάσσια περιοχή όπως από οποιαδήποτε άλλη μονομερή πράξη που δεν συμμορφώνεται με τους θεμελιώδεις κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.
Αντ ‘αυτού, η Τουρκία αποφάσισε να αναπτύξει έναν μεγάλο στρατιωτικό στόλο για να συνοδεύσει το παραπάνω σεισμικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis, και, επιπλέον, για να αυξήσει τη στρατιωτική της παρουσία στο Αιγαίο και σε περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου κοντά στα νησιά της Ρόδου και το Καστελόριζο.
Παρά όλα τα παραπάνω, η Ελλάδα έχει δείξει την ετοιμότητά της να επιλύσει τη διαφωνία της με την Τουρκία σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω διαλόγου και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά όχι υπό συνθήκες στρατιωτικής πίεσης και απειλών.
Επιπλέον, η Ελλάδα υποστήριξε πολύ τις προσπάθειες διαμεσολάβησης της Γερμανίας σχετικά με την επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αναφορικά με αυτό, τα δύο Υπουργεία Εξωτερικών συμφώνησαν να ανακοινώσουν την επανάληψη των συνομιλιών. Ωστόσο, με το πρόσχημα ότι η Ελλάδα και η Αίγυπτος έχουν συνάψει συμφωνία οριοθέτησης, η Τουρκία δεν συμφώνησε με την παραπάνω ανακοίνωση και την επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών, παρά τη δηλωμένη «δέσμευσή της για διάλογο».
Περιττό να πούμε ότι αυτή η συμφωνία, η οποία είναι το αποτέλεσμα μακράς και καλής πίστης διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, βάσει των σχετικών διατάξεων της Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι υψίστης σημασίας για σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία η Τουρκία και η κυβέρνηση της Λιβύης (LNA) επιχείρησε να υπονομεύσει μέσω της παράνομης και παράλογης «οριοθέτησης» μεταξύ των δύο χωρών.
Αντιδρώντας στα παραπάνω, η Τουρκία εξέδωσε μια νέα NAVTEX για δραστηριότητες εξερεύνησης, και έστειλε το Oruc Reis, συνοδευόμενο αυτή τη φορά από 17 πολεμικά πλοία και δύο βοηθητικά πλοία στην περιοχή. Δύο ελληνικές φρεγάτες παρακολουθούσαν τη δραστηριότητά τους. Ταυτόχρονα, ο τουρκικός στόλος αναπτύχθηκε στο Αιγαίο και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τέθηκαν σε κατάσταση υψίστου συναγερμού. Η Τουρκία γνωρίζει καλά ότι η ανάπτυξη μεγάλου αριθμού στρατιωτικών πλοίων κινδυνεύει να προκαλέσει στρατιωτικό επεισόδιο όπως αυτό που συνέβη στις 12 Αυγούστου 2020.
Πράγματι, κατά τη διάρκεια αυτού του περιστατικού, δύο φρεγάτες, η ελληνική “Λήμνος” και η τουρκική “Κεμάλ Ρέις”, συγκρούστηκαν στην περιοχή στην οποία υπήρχε το Oruc Reis, λόγω ότι το τουρκικό πλοίο παραβίασε τους σχετικούς ναυτιλιακούς κανονισμούς. Το “Κεμάλ Ρεις υπέστη σοβαρές ζημιές, αλλά οι δύο πλευρές συμφώνησαν να μην κλιμακωθεί η κατάσταση, αναγνωρίζοντας ότι το περιστατικό δεν ήταν σκόπιμο. Η ελληνική πλευρά κράτησε το περιστατικό εμπιστευτικό, αποφεύγοντας τη δημοσιότητα. Ωστόσο, την επόμενη μέρα, το περιστατικό αναφέρθηκε, με διαστρεβλωμένο τρόπο, όχι μόνο από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, αλλά και τον ίδιο τον Πρόεδρο Ερντογάν.
Επιπλέον, η Τουρκία εξέδωσε πρόσφατα δύο ακόμη μη εξουσιοδοτημένες προειδοποιήσεις (NAVTEX), ανακοινώνοντας τη διεξαγωγή παράνομων δραστηριοτήτων από το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis, έως τις 13 Σεπτεμβρίου, στην ίδια θαλάσσια περιοχή της προηγούμενης NAVTEX, και σε απόσταση 32 μιλίων νότια του ελληνικού νησιού Καστελόριζο. Ταυτόχρονα, ο τουρκικός στόλος συνεχίζεται να αναπτύσσεται σ’ όλο το Αιγαίο Πέλαγος και γύρω από αυτό το νησί.
Θέλω να τονίσω ότι το Καστελόριζο είναι ένα κατοικημένο νησί κοντά στη Ρόδο και αποτελεί μέρος των Δωδεκανήσων νήσων και το οποίο η Τουρκία προσπαθεί να το παρουσιάσει ως απομονωμένο νησί, μακριά από τα ελληνική ηπειρωτική χώρα, η οποία κατά την άποψή της δεν έχει εκ των προτέρων δικαίωμα σε άλλες θαλάσσιες ζώνες εκτός από αιγιαλίτιδα ζώνη.
Ωστόσο, αυτή η θέση είναι αντίθετη με το δίκαιο της θάλασσας και δεν είναι υποστηρίζεται από τη διεθνή νομολογία.
Θα ήταν παράληψη μου να μην αναφέρω την άποψη αυτή την επιθετική και άνευ προηγουμένου ρητορική εναντίον της Ελλάδας από τούρκους ανώτερους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Ερντογάν και του Υπουργού Εξωτερικών, Mevlut Cavusoglu, οι οποίοι απειλούν ανοιχτά να διεξάγουν πόλεμο εναντίον της Ελλάδας σε περίπτωση που η τελευταία επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο έως 12 ναυτικά μίλια («Στο Αιγαίο, η Ελλάδα δεν μπορεί να επεκτείνει τα σύνορά της μέχρι 12 μίλια…. Αυτό είναι μια αιτία πολέμου (casus belli)… Δεν θα επιτρέψουμε στην Ελλάδα να επεκτείνει τα χωρικά της νερά από 6 σε 12 μίλια »,« Είμαι αρκετά ξεκάθαρος. »)
Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν ξεκάθαρα την πρόδηλη πρόθεση της Τουρκίας να συνεχίσει την προκλητική συμπεριφορά της απέναντι της Ελλάδας, έτσι ώστε να δημιουργεί τετελεσμένα στο έδαφος της θαλάσσιας περιοχής της ανατολικής Μεσογείου, εις βάρος των εύλογων και νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας, και παρά το γεγονός ότι μια τέτοια συμπεριφορά αυξάνει επικίνδυνα τις εντάσεις και την αστάθεια σε αυτήν την περιοχή.
Επιπλέον, η Τουρκία απειλεί ανοιχτά να χρησιμοποιήσει βία εναντίον της Ελλάδας από τη μαζική επίδειξη του στρατιωτικού της στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο και όπως υπαγορεύεται από τις ρητές δηλώσεις για το σκοπό αυτό των αξιωματούχων της, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν αποδεχθεί τους παράλογους και νομικά αβάσιμους ισχυρισμούς της Τουρκίας.
Αυτή η επιθετική συμπεριφορά είναι ενάντια στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος απαγορεύει ρητά τα κράτη να χρησιμοποιούν βία ή απειλή να χρησιμοποιήσει βία στις διεθνείς σχέσεις τους.
Η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανέχεται ένα τέτοια παράνομη στάση της Τουρκίας που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και ασφάλεια, και πρέπει να καλέσετε επίσημα τη χώρα αυτή να σταματήσει αμέσως όλες τις παραπάνω παράνομες δραστηριότητες και να τηρήσει S / 2020/888 4/4 20-11649 βάσει των διατάξεων του Χάρτη και του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένων και των κανόνων του νόμου της θάλασσας.
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω τονίζοντας ότι η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στις αρχές της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, όπως διατυπώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Έθνων, και είναι έτοιμη να συνεχίσει τον διάλογό με την Τουρκία από το σημείο που διακόπηκαν τον Μάρτιο του 2016, βάσει του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου και του νόμου της θάλασσας. Αυτό απαιτεί, ωστόσο, ότι η Τουρκία από την πλευρά της να είναι πρόθυμη να σταματήσει κάθε παράνομη δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και να αποφύγει εμπρηστικές δηλώσεις και προκλητικές ενέργειες που εμποδίζουν τον ουσιαστικό διάλογο.
Θα ήμουν ευγνώμων αν μπορούσατε να κυκλοφορήσετε την παρούσα επιστολή ως έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας”.
Κυριάκος Μητσοτάκης
