Η γνώση είναι ακρογωνιαίος λίθος της επιβίωσης. Σήμερα αδιαμφισβήτητα, ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και της παραπληροφόρησης. Λαμβάνουμε καθημερινά ποσότητα πληροφοριών που στο παρελθόν ούτε μπορούσαμε να φανταστούμε, ως αποτέλεσμα της χρήσης του διαδικτύου καθημερινά, κάτι που για την κοινωνία μας είναι, εν συγκρίσει με τις προηγμένες χώρες, κάτι καινούριο. Το αποτέλεσμα είναι να χανόμαστε μέσα σε αυτές τις πληροφορίες και να δημιουργείται στο μυαλό μας σύγχυση ή η πίστη πως γνωρίζουμε κάτι, ενώ αυτό δεν ισχύει και επιλέγουμε μάλιστα εν αγνοία μας να αναπαράγουμε εσφαλμένες θεωρίες που έτυχε να πέσουν μπροστά μας, εξυπηρετώντας έτσι την εξάπλωση της παραπληροφόρησης και της ημιμάθειας σε ένα περιβάλλον που υπάρχει ο πυρετός της ταχύτητας. Η σύγχυση οδηγεί τους εαυτούς μας σε ένα χάος όπου χάνουμε ακόμα και την εμπιστοσύνη στη λογική μας και στις γνώσεις μας. Ενώ η πίστη πως γνωρίζουμε κάτι όταν αυτό δε συμβαίνει, μας παραπλανεί και μας οδηγεί σε αδιέξοδα και στην κατασπατάληση της ενέργειάς μας χωρίς να υπάρχει στο τέλος το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η πλύση εγκεφάλου που έχουμε υποστεί από τα ΜΜΕ, που είναι η δύναμη των κυβερνήσεων οι οποίες χρησιμοποιούν την ενημέρωση και την ψυχαγωγία ως εργαλείο για την παιδεία και την εκπαίδευσή μας, όσον αφορά στο τι είναι καλό και τι κακό, ποιος πρέπει να είναι ο τρόπος ζωής μας και τι θα πρέπει να είναι κοινωνικά αποδεκτό ή κατακριτέο, μας έχουν οδηγήσει στο να ξεχάσουμε βασικά στοιχεία της φύσης μας η οποία εδώ και χιλιάδες χρόνια δεν έχει αλλάξει. Το ότι η φύση μας στα βασικά της στοιχεία δεν έχει αλλάξει είναι επαρκής απόδειξη πως είναι μάταιο να την πολεμάμε.
Η φιλοσοφία, γεννήθηκε από τους αρχαίους Έλληνες στην προσπάθεια να μελετήσουν τον λόγο της εφήμερης ύπαρξης του ανθρώπου στη ζωή, που ορίζεται από τη γέννηση και τον θάνατο. Η φιλοσοφία λοιπόν γεννήθηκε για να μπορεί ο άνθρωπος να εξετάσει τον λόγο για τον οποίο έχει έρθει σ' αυτή τη ζωή και να βρει το νόημά της, δηλαδή τον στόχο της ζωής του που θα ολοκληρωθεί με τον θάνατό του.
Όλα στη ζωή και στο σύμπαν, συμβαίνουν σε μικρή και σε μεγάλη κλίμακα και όλα ισορροπούν με το νόμο της δράσης και της αντίδρασης. Σε μεγάλη κλίμακα, η προσωπική διαμάχη είναι ο πόλεμος. Κι ο πόλεμος είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό γιατί μέσω αυτού εκφράζεται ο νόμος της δράσης και της αντίδρασης ώστε να επιτευχθεί η ισορροπία και η συνέχιση της ζωής.
Ο Φρόυντ είχε πει πως υπάρχει μια δύναμη στη φύση που είναι πιο ισχυρή από τη λίμπιντο. Είναι η ορμή προς τον θάνατο. Υπάρχει δηλαδή μια δύναμη, που σπρώχνει όλα τα είδη και τον άνθρωπο να πεθάνει και είναι πιο δυνατή γιατί στο τέλος αυτή υπερισχύει. Αυτή η ορμή εκφράζεται με δύο τρόπους: ή ζητάει να με αφανίσει, στρέφεται προς τα μέσα μου δηλαδή και με εξοντώνει, η κλασσική περίπτωση της αυτοκτονίας ή της αργής αυτοκαταστροφής, ή στρέφεται προς τα έξω, γιατί υπάρχουν δυνάμεις αντίστασης, το ένστικτο της επιβίωσης στον άνθρωπο, και γίνεται επιθετικότητα. Πάνω σε αυτό το σημείο ο Φρόυντ, ερμήνευσε όλο το βαρύ ποινικό μητρώο της ιστορίας της ανθρωπότητας. Από τότε που ο άνθρωπος οργανώθηκε δεν κατάφερε να αποφύγει τον πόλεμο, που είναι η πιο ακραία μορφή της σύγκρουσης. Γιατί άραγε να υπάρχει ο πόλεμος, ενώ τόσοι σοφοί, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί, επιστήμονες, οικονομολόγοι, έχουν αγωνιστεί να βρούνε ένα σύνταγμα που να οργανωθούν έτσι οι άνθρωποι ώστε να λείψει αυτό το κακό και δεν τα έχουν καταφέρει; Γιατί κανείς τους δε σκέφτηκε πως υπάρχει μια ρίζα μέσα στην ανθρώπινη φύση που είναι καθαρά φυσική και δεν μπορεί να την νικήσει τίποτα. Η ορμή προς θάνατο που όταν στρέφεται προς τα έξω γίνεται επιθετικότητα.
Ο τρόπος λοιπόν να αντισταθμιστεί αυτή η ορμή, είναι μόνο η ορμή που προσφέρει στον άνθρωπο η σημαντικότητα του στόχου του. Ο άνθρωπος γεννιέται με χαρακτηριστικά συγκεκριμένα και δεν υπάρχει κανένας που να έχει όλες τις δυνατότητες. Μέσω της φιλοσοφίας, η οποία μας οδηγεί στην αυτογνωσία, αποκτάει ο μελετητής τη δυνατότητα να διακρίνει τις κλίσεις του και να επιλέξει με σοφία στόχους εφικτούς με τους οποίους όταν δεθεί, αυτή η ορμή για θάνατο καταλαγιάζει.
Μέσα στην Οδύσσεια η οποία είναι εγχειρίδιο ζωής, η δύναμη του στόχου εκφράζεται με τον Οδυσσέα που ζητάει από τους συντρόφους του να τον δέσουν στο κατάρτι ώστε να μην επηρεαστεί από το τραγούδι των Σειρήνων και τους λέει να βάλουν στα αυτιά τους κερί ώστε να μην επηρεαστούν κι εκείνοι και λοξοδρομήσουν. Η Ιθάκη ήταν ο στόχος, η οποία όπως συχνά αναφέρει ο Όμηρος είναι "κραναή", δηλαδή γεμάτη μυτερά βράχια και "τρηχείη", δηλαδή τραχειά, υπονοώντας τις δυσκολίες της ζωής αλλά είναι και "αγαθή κουροτρόφος" (κούρη = καθαρότης ουσίας), δηλαδή το πέρασμα μέσα από τις δυσκολίες της ζωής, θρέφει/δυναμώνει την ουσία της ύπαρξής μας και την κάνει λαμπερή. Η δε Ιθάκη αναγραμματισμένα, γίνεται ηθικά, που είναι ο δωρικός τύπος του ηθική.
Σε αυτά που γράφει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, συνηγορεί κι ο Πλάτωνας που μέσα στην Πολιτεία λέει πως η αδικία είναι νόσος της ψυχής και πως το μόνο γιατρικό γι' αυτή τη νόσο, είναι το πέρασμα της ψυχής μέσα από τις δυσκολίες της ζωής.
Αυτή την αδικία η θρησκεία του χριστιανισμού την ονομάζει αμαρτία. Αντιθέτως όμως με αυτό που μας έχει διδάξει, ο άνθρωπος ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ "αμαρτωλός" (καθώς είναι αδύνατον ένα παιδί ή ένας νέος που έχουν άγνοια να μην αδικήσουν) και δεν γίνεται στην πορεία, αλλά παραμένει "αμαρτωλός", εφόσον δε μεριμνήσει δια της φιλοσοφίας να λαξεύσει την προσωπικότητα και τις συνήθειές του και να ορίσει τον στόχο του ώστε να μετριάσει την επιθετικότητά του και να προσφέρει στην ορμή της λίμπιντο και όχι σε αυτήν του θανάτου. Στην περίπτωση όμως που παρεμποδίζεται αυτή η πορεία προς την Αρετή, μέσω της παρεμπόδισης των αγαθών μας στόχων, να θυμάστε πως ο πόλεμος είναι το ζητούμενο.
ΟΧΙ η αυτοκαταστροφή μας...
Μαρία Φιοτάκη