Οι ηλεκτρονικοί πίνακες που είναι εγκατεστημένοι σε συγκεκριμένα σημεία λεωφόρων, εθνικών οδών και δήμων αποτελούν επί έναν σχεδόν χρόνο αναπόσπαστο τμήμα του οργουελικού σκηνικού που έστησε το ελληνικό παράρτημα του Παγκόσμιου Νεοταξικού Θεάτρου Σκιών (δήθεν) για την αντιμετώπιση της “πανδημίας”.
Το κεντρικό μέλημα του Έλληνα Ναβουχοδονόσορα και της αλαζονικής κουστοδίας του είναι να μιμείται –με πρόσχημα την αναχαίτιση του κορωνοϊού– τους ε κ π α ι δ ε υ τ έ ς των σ κ ύ λ ω ν: “μάθε τον σκύλο σου να υ π α κ ο ύ ε ι” είναι το σύνθημα που βρίσκεται γραμμένο σε αφίσες των οικείων εκπαιδευτικών κέντρων.
Η εκπαίδευση του “ελληνικού σκύλου” στην υπακοή γίνεται με δύο τρόπους: Αφ’ ενός με την ψήφιση και εφαρμογή α υ τ α ρ χ ι κ ώ ν και παντελώς α λ λ ο π ρ ό σ α λ λ ω ν υγειονομικών μέτρων, αφ’ ετέρου με την χρήση σ υ ν θ η μ ά τ ω ν, τα οποία εξ ορισμού δ ι ε ι σ δ ύ ο υ ν ευκολότερα στο υ π ο σ υ ν ε ί δ η τ ο του αποδέκτη τους και έτσι μπορούν να οδηγήσουν ταχύτερα στην υιοθέτηση του επιδιωκόμενου πολιτικού στόχου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυταρχικής και αλλοπρόσαλλης υγειονομικής πολιτικής που στοχεύει στην υ π α κ ο ή των (υποτίθεται) ατίθασων Ελλήνων αποτελούν τα τελευταία μέτρα που ανακοινώθηκαν από τον ελληνικό διαχειριστικό θίασο και βαφτίσθηκαν –άκουσον-άκουσον!– “ε ρ γ α λ ε ί α καλύτερης τ ή ρ η σ η ς” (βλ. ειδικότερα την δήλωση της κυβερνητικής εκπροσώπου, η οποία τόνισε ότι «η συζήτηση που έχει ανοίξει με αφορμή και τη συνεδρίαση της επιτροπής των λοιμωξιολόγων δεν αφορά “ανοίγματα” αλλά “καλύτερη τήρηση των μέτρων”»).
Μάλιστα στην καρτέλα συνοπτικής παρουσίασης των εν λόγω “εργαλείων” (sic) εμφανίζεται, πάνω από αυτά, η φράση “Νέα μέτρα για τη βελτίωση της σ υ μ μ ό ρ φ ω σ η ς”.
Πέρα από το γεγονός ότι αυτά τα τ σ ι γ γ ο ύ ν ι κ α μέτρα αποτελούν καταφανή ε μ π α ι γ μ ό των πολιτών (ενώ επιζητούν διακαώς την ουσιαστική χαλάρωση της αιχμαλωσίας τους, οι θεομπαίχτες υγειονομικοί διαχειριστές τούς ταΐζουν με ψιχουλάκια ελευθερίας, αντιμετωπίζοντάς τους σαν όρνιθες έγκλειστες στο κοτέτσι τους), τελούν σε κραυγαλέα λογική αντίφαση με κάποιες από τις προβλεπόμενες εξαιρέσεις.
Επί παραδείγματι, προσφάτως επετράπη η λειτουργία των κομμωτηρίων αλλά με “α υ σ τ η ρ ο ύ ς κανόνες τ ή ρ η σ η ς πρωτοκόλλων”, ενώ επί έναν χρόνο τα σούπερ-μάρκετ λειτουργούν απρόσκοπτα, όπως και στην εποχή της παλαιοκανονικότητας. Έτσι παράγεται το εξής absurdum: Tο σαφώς πολύ μ ι κ ρ ό τ ε ρ ω ν διαστάσεων κομμωτήριο, που μπορεί να λειτουργήσει περίφημα με ελεγχόμενο αριθμό πελατών κατόπιν ραντεβού, εμφανίζεται να αποτελεί πολύ πιο ε π ι κ ί ν δ υ ν η εστία συνωστισμού απ’ ό,τι ένα σούπερ-μάρκετ, στο οποίο εισέρχονται την ίδια ώρα δεκάδες ή ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς πελάτες, εν δυνάμει φορείς του κορωνοϊού!
Με γνώμονα αυτόν τον παραλογισμό, ο οποίος φυσικά διογκώνεται μόλις σκεφτούμε την υποχρεωτική καθολική μασκοφορία (αν οι μάσκες προστατεύουν, τότε προς τι η αναστολή λειτουργίας των κομμωτηρίων και των λοιπών καταστημάτων; – αν πάλι οι μάσκες δεν προστατεύουν, όπως προκύπτει από τα διαρκώς αυξανόμενα “κρούσματα”, τότε γιατί επιμένουν να επιβάλουν παντού την χρήση τους;), δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί τούτο: Η ακώλυτη λειτουργία των σούπερ-μάρκετ καθ’ όλη την διάρκεια της “πανδημίας” και η ταυτόχρονη αναστολή λειτουργίας κάθε άλλου καταστήματος πολύ μικρότερων διαστάσεων συνιστά την α χ ί λ λ ε ι ο πτέρνα του αφηγήματος των διαχειριστών ότι α) μαστιζόμαστε από μια “φονική πανδημία” και β) ότι τα υγειονομικά μέτρα στοχεύουν στην αναχαίτισή της.
Αντιθέτως, όλα δείχνουν πλέον ότι στόχος των διαχειριστών ήταν εξ αρχής α) να κάνουν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να π ε ί σ ο υ ν τους πολίτες ότι απειλείται η ζωή τους από έναν πανταχού παρόντα “αόρατο εχθρό” και β) να ε π ι τ ε ί ν ο υ ν την επικινδυνότητά του με την λήψη των πλέον ακατάλληλων μέτρων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα επιτυγχανόταν ο αποφασιστικής σημασίας διαχειριστικός στόχος, δηλ. η κατάργηση της ελευθερίας του ανθρώπου.
Όποιος αμφιβάλλει ως προς την ορθότητα της θέσης αυτής, δεν έχει παρά να αναλύσει την γ λ ώ σ σ α που χρησιμοποιούν οι διαχειριστές για να επικοινωνήσουν με τις “έγκλειστες όρνιθες”. Εκτός από την ρ η τ ή ομολογία των αυταρχικών-ελεγκτικών προθέσεών τους με απροκάλυπτη χρήση λέξεων, όπως π.χ. “σ υ μ μ ό ρ φ ω σ η” και “(αυστηρή) τ ή ρ η σ η”, οι προθέσεις τους αυτές προδίδονται και με έ μ μ ε σ ο γλωσσικό τρόπο: από την διατύπωση των σ υ ν θ η μ ά τ ω ν τους!
Επί παραδείγματι, πάγια συνθήματα που μαρτυρούν τον α υ τ α ρ χ ι σ μ ό του ελληνικού παραρτήματος του Παγκόσμιου Νεοταξικού Θεάτρου Σκιών είναι τα εξής:
“Φ ο ρ ά μ ε μάσκα-ζώνη” / “α π ο φ ε ύ γ ω μετρητά / π λ η ρ ώ ν ω με κάρτα” (πρβλ. και τα υπόλοιπα καθιερωμένα συνθήματα: κ ρ α τ ά μ ε αποστάσεις, π λ έ ν ο υ μ ε χέρια, μ έ ν ο υ μ ε σπίτι).
Τα συνθήματα αυτά αναβοσβήνουν στους ηλεκτρονικούς πίνακες λεωφόρων, εθνικών οδών και δήμων, διότι με αυτόν τον τρόπο διεισδύουν με ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στο υ π ο σ υ ν ε ί δ η τ ο του αποδέκτη τους. Η διαλειμματική αναπαραγωγή τους συνδέεται με το φαινόμενο της π λ ύ σ η ς εγκεφάλου.
Εκείνο που πρέπει να προσέξει ο κοινωνικός και γλωσσικός αναλυτής είναι η έ γ κ λ ι σ η και ο χ ρ ό ν ο ς του ρήματος που έχει επιλέξει ο συνθηματοποιός για να περάσει στους τρίτους τα μηνύματά του. Ενώ θα ανέμενε να έχουν διατυπωθεί σε π ρ ο σ τ α κ τ ι κ ή ενεστώτα (φοράτε / αποφεύγετε / πληρώνετε), διαπιστώνει ότι τα συνθήματα είναι γραμμένα σε ο ρ ι σ τ ι κ ή ενεστώτα (πρβλ. και την αγγλική ή την γερμανική διατύπωση: “we wear masks” / “wir tragen Masken”). Αυτό δεν είναι τυχαίο:
Το κράτος δεν ζητά από τον πολίτη να τελέσει την πολυπόθητη-σωτήρια ενέργεια, δηλ. να συμμορφωθεί προς την κρατική βούληση, αλλά πολύ περισσότερο παρουσιάζει αυτή την ενέργεια ως δ ε δ ο μ έ ν η, με άλλα λόγια: την περιγράφει ως ένα γ ε γ ο ν ό ς που συμβαίνει μ α ζ ι κ ά. Η φράση “φοράμε μάσκα-ζώνη” περιέχει ένα ρήμα που τυπικά-γραμματικά βρίσκεται σε χρόνο ε ν ε σ τ ώ τ α, σημασιολογικά όμως λειτουργεί ως α ό ρ ι σ τ ο ς, ο οποίος βεβαίως ανήκει στους ι σ τ ο ρ ι κ ο ύ ς χρόνους. Και ως τέτοιος δ ε ν αφήνει περιθώρια σ υ ζ ή τ η σ η ς και πολύ περισσότερο α μ φ ι σ β ή τ η σ η ς: η κρίσιμη ενέργεια δεν χρειάζεται καν να ζητηθεί να γίνει από τον πολίτη, αφού παρουσιάζεται σαν να έχει ή δ η γίνει και άρα σαν γεγονός τ ε τ ε λ ε σ μ έ ν ο. Φοράμε μάσκα-ζώνη, επομένως: πάει και τ ε λ ε ί ω σ ε, το κράτος-πατερούλης δεν ακούει τίποτε, δεν σηκώνει κουβέντα! Υπό το συγκεκριμένο πρίσμα, ο ενεστώτας αυτός θα μπορούσε να ονομαστεί α υ τ α ρ χ ι κ ό ς και εφεξής να ενταχθεί στα σχολικά βιβλία γραμματικής με τον εξής τίτλο:
“Μια ειδική κατηγορία ενεστώτα για ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ά καθεστώτα”
Το ότι οι χρόνοι των ρημάτων δεν λειτουργούν μόνο όπως μας τους δίδαξαν στο σχολείο, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Άλλωστε, όλοι γνωρίζουμε από την καθημερινή γλωσσική επικοινωνία μας ένα είδος α ο ρ ί σ τ ο υ χρόνου που εξυπηρετεί την καταγραφή μιας α δ ι α π ρ α γ μ ά τ ε υ τ η ς πραγματικότητας: Στην καθομιλουμένη μιλάμε σε χρόνο αόριστο, όταν θέλουμε να συνυποδηλώσουμε ότι θα τελέσουμε με απόλυτη β ε β α ι ό τ η τ α κάτι στο μέλλον.
Έτσι, όποιος μ α σ κ ο λ ά τ ρ η ς απευθύνει σε έναν μ α σ κ ο μ ά χ ο την φράση “αν τολμήσεις να μπεις στο μαγαζί μου χωρίς μάσκα, την έ β α ψ ε ς”, υπονοεί ότι, αν ο μασκομάχος δεν υποκύψει στην βούληση του μασκολάτρη, τότε η α π ε ι λ ή του δεύτερου θα υλοποιηθεί σ ί γ ο υ ρ α και π ά ρ α υ τ α. Αυτή ακριβώς είναι μια περίπτωση α υ τ α ρ χ ι κ ο ύ αορίστου – διατυπωμένη στον αόριστο χρόνο η απειλή σπέρνει μεγαλύτερο τ ρ ό μ ο απ’ ό,τι στον μέλλοντα!
Σε ό,τι αφορά, πάντως, τον αυταρχικό ενεστώτα, στα διάφορα συνθήματα βλέπουμε ότι χρησιμοποιείται πότε σε α΄ π λ η θ υ ν τ ι κ ό και πότε σε α΄ ε ν ι κ ό. Π.χ. ενώ στους ηλεκτρονικούς πίνακες των κεντρικών λεωφόρων της Αθήνας διαβάζουμε σε α΄ πληθυντικό το σύνθημα “φορ-άμε μάσκα/ζώνη”, στους δρόμους που καταλήγουν σε σταθμούς διοδίων διαβάζουμε σε α΄ ενικό το σύνθημα “αποφεύγ-ω μετρητά, πληρών-ω με κάρτα”. Με διάθεση επικοινωνιακής υπερερμηνείας θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η χρήση του πληθυντικού συνδέεται με σ κ λ η ρ ό αυταρχισμό, αφού υπονοείται η αδιαπραγμάτευτη καταγραφή ενός μ α ζ ι κ ο ύ φαινομένου, ενώ η χρήση του ενικού συνδέεται με ή π ι ο αυταρχισμό, υπό την έννοια ότι καταγράφεται μια τετελεσμένη α τ ο μ ι κ ή ενέργεια, που επιδιώκεται να εδραιωθεί στο μέλλον ως τμήμα μιας σ υ λ λ ο γ ι κ ή ς συνείδησης.
Συνεχίστε στο ίδιο αυταρχικό τέμπο, αξιότιμοι κύριοι διαχειριστές, και το φ ά γ α τ ε το κεφάλι σας!